Czaar Peterhuisje

 Gebouwd in 1632 op Krimp 23 in Zaandam, het Czaar Peterhuisje blijft tot vandaag als een van de oudste houten huizen in Nederland en een van de oudste museums in Nederland. 

   Het is uit oude scheepshout gebouwd als een gewone werkershuis en daar woonde tsaar Peter de Grote tijdens zijn incognito bezoek in 1697. Hij wilde scheepsbouw leren en het Russische rijk tot de Europese mode toenaderen. Hij werkte op VOC werven als scheepstimmerman. Er werd gezegd dat hij over twee meter lang was en was vaak dronk, dus iedereen wist wie hij was.

  In 1818 kocht en gaf koning Willem I dit huis aan zijn schoondochter Anna Paulowna, die van Russische afkomst was, als kraamcadeau. Ze was een vorstin uit de Romanov geslacht en was met koning Willem II negen jaar getrouwd. 

   Tot vandaag de dag gebruiken de Russen veel scheepstermen van Nederlanse afkomst. 

Prostitutie 3

Prostitutie in de Nederlanden

17e eeuw 

         Vanaf de erkenning van calvinisme was prostitutie illegaal. De openlijke en stadsbordelen verdwenen van rond de eeuwwisseling. Ook, seks buiten het echt was streng gestraft(verbanning tot 50 jaar, boete, eerloosverklaaring). De prostituees ook konden ook verbannen worden of in vrowuengevanfenis geplaatst na hun derde misdrijf. Religieuze mensen vonden geslachtsziektes een straf van god te zijn.

    Toch bleef prostitutie oogluikend toegestaan omdat Amsterdam vol van reizigers en handelaars was en die waren vaak prostituees aan het zoeken. Alleen de ongehuwde christelijke mannen konden klanten zijn. 

  De prostituees konden in verschillende plaatsen gevonden zijn: speel- of muziekhuzen, kroegen voor de hogere klassen en de hoeren waren van vermengde standen. De lagere klassen konden naar onheerlijke herbergen gaan of naar wijnhuizen langs het IJ. Die waren voor statprostituees beschikbaar. 

     De geschiedenis van het beroep is eeuwenlang en is over alle culturen verspreed. De afschuw is dat het altijd bracht nog tragedie mee. Meestal werden werkers gedwongen door armoede of ongeluk om dit te doen, kwamen ze daar door mensenhandel en mensensmokkel terecht. Vaak minderjarig, ongeletterd en verloren, verdwijnen of sterven ze zonder spoor.

Bronnen

https://isgeschiedenis.nl/nieuws/prostitutie-in-nederland

http://retro.nrc.nl/W2/Lab/Profiel/Prostitutie/geschiedenis.html

https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_prostitutie_in_Amsterdam

https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/31254/lessen-prostitutie-ging-ondergronds-in-17e-eeuw.html

https://sekswerkerfgoed.nl/de-pooier-in-nederland-deel-1-tot-de-20ste-eeuw/7575_2011_0001_AC.pdf

https://www.scholieren.com/werkstuk/14147

Prostitutie 2

Prostitutie in de Nederlanden

In de vorige blog schreef ik over de voorgeschiedenis van de "oudste beroep ter wereld" in de Lage Landen. Vandaag gaan we verder tot de 16e eeuw.

  Vanaf de 15e eeuw is prostitutie formeel verboden, maar mild gestraft. Daarom ging prostitutie ongestoord verder. Seks was overal te koop: in hoerhuizen, badstoven, gewone stoven, onheerlijke herbergen (in Amsterdam). Stoven waren soms uit liefdadigheid gesticht. Door keuren van Amsterdam en Utrecht was prostitutie op kerkhoven verboden. In 1478 gaf Amsterdam aan de dienaren van de schout het alleenrecht om hoerhuizen te houden. Alleen de hoeren konden straffen voor het werk krijgen en die waren: verbanning, openlijke telijkstelling en verminking.

    Karel V verbood prostitutie in 1430. In de lage landen probeerden de staadsbesturen de prostitutiegebieden te beperken in een aantal steden. Het was ook verplicht een boordje te hangen zodat de klanten wisten wat voor soort servies kan je krijgen. De vrouwen van beroep konden zich niet in openbare delen van de stad laten zien. Hun kleren moesten ook anders dan die van de gewone vrouwen zijn.

Meer in de volgende blog.

Prostitutie 1

Prostitutie in de Nederlanden

Geïnspireerd door het tragische lot van Elsje Christiaens

   Vandaag weten we dat Nederland heel liberaal is en dat de positie van de sexwerkers beter dan in de meest andere landen is. Maar hoezo? Wanneer precies is de situatie van die vrouwen (en zelden of nooit mannen) veranderd tot die van vandaag?

Iedereen is de termijn "het oudste beroep ter wereld" bekend. Wat Nederland betreft, begint in het Frankische rijk vanaf de vroege middeleeuwen. En ook niet stiekem. Toen was prostitutie overal aanwezig. Vrouwen stonden op straten van allerlei steden hun diensten offerend. Sommigen waren zelfs in vrouwenkloosters beschikbaar.

 In het Heilige Roomse rijk probeerde de overheid zijn werk te controleren door boete of toestemming van het bestuur die ze aan de "vrouwenhuizen" gaven. Met de bloei van christendom begon een deel van het publiek het beroep te beoordelen.

  Hoewel, in de 14e eeuw vonden de theologen dit beroep nuttig en nodig. Ze dachten dat de prostituees waren de manier waarop de reine vrouwen veilig van de wellustige mannen kunnen blijven.

Thomas van Aquino: Neem de hoeren weg uit de wereld, en je zult diezelfde wereld verzadigen met sodomie. 

Joachim  Beuckelaer - Bordeel

Ik zal nog twee delen van het verhaal de volgende twee weken schrijven. Komende weekend zal ik de geschiedenis van de 15e tot de 17e eeuw toelichten, en dan komt wat over de mensen van het vak.

De Amsterdamse Shouwburg

     In het jaar 1637 is de Amsterdamse schouwburg aan de Keizersgracht gebouwd. De Architect was Jacob van Campen en daarom was het eerste gebouw De schouwburg van Campin genoemd. Het eerste tonneelstuk was Gysbrecht van Amstel van Joost van den Vondel, die speciaal voor de openingsnacht is geschreven. Het zal als het openingstuk  het volgend 300 jaar blijven. 

Gysbrecht van Aemstel in De Schouwburg van Campin

     In 1665 is de schouwburg verbouwd om groter te maken. De oude gebouw was in de nieuwe ingesloten. Uiteindelijk was het uit Den Haag, Utrecht en Texel zichtbaar. In 1772 was het platgebrand vanwege de verdubbelde aantal brandende karsens op het tonneel. 

De brandende schouwburg

    Na de ramp (in 1774) was het gebouw naar het Leidseplein verplaatst. Toen was de enige tijd dat het de staatsigendom was. De nieuwe gebouw was van hout gemaakt en "houten kast" genoemd. Een eeuw later is de "kast" ook platgebrand.

De `"houten kast"

    In 1894 is de schouwburg op diezelfde plaats met financiële ondersteun van rijke Amsterdammers herbouwd en het blijft daar nog steeds.

De buitenzijde van de schouwburg

De grote zaal van de schouwburg

Bronnen

https://stadsschouwburgamsterdam.nl/ontdek-de-schouwburg/het-gebouw/geschiedenis/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Stadsschouwburg_Amsterdam#De_Eerste_Schouwburg_aan_de_Keizersgracht_(1637-1664)

Rubens en mythen

Mithologie in de schilderijen van Petrus Paulus Rubens

Griekse of Romeinse invloed? – allebei!

  Op een college Cultuurgesciedenis werd er een vraag gesteld of Rubens Romeinse of Griekse mythologische figuren schilderde. Volgens een aantal kunsthistorici kunnen we allebei invloeden in zijn werk vinden. 

Omdat hij naar Italië reisde, werd hij natuurlijk door Romeinse Oudheid geïnspireerd, maar dankzij zijn renaissanse-humanistische opleiding, kwam hij veel Griekse helden ook tegen.

In de namen van de schilderijen kunnen we dat ook zien. Er bestaat geen kavel tussen de twee, liever een vermenging. In sommige titels zien we Griekse en Romeinse namen naast elkaar, bijvoorbeeld in “Venus(Lat.) en Adonis(Gr.)” of “Ixion(Gr.) koning van de Lapiths bedrogen door Juno(Lat.)”.

Venus en Adonis

 Sowieso Onstond Romeinse mithologie op basis van de Griekse dus we kunnen zeggen dat het een samensmelting van die twee in zijn werk bestaat. Bij Rubens is Griekse thematiek overheersend.
 Allebei bronnen waren een middel voor een andere doel verbeeld - om het verhaal van Barok te vertellen en Oudheid was maar het medium om dat te doen.

https://www.artble.com/artists/peter_paul_rubens/more_information/style_and_technique
https://www.rijksmuseum.nl/en/rijksstudio/works-of-art/myths-and-symbols
https://www.britannica.com/biography/Peter-Paul-Rubens
https://global.oup.com/us/companion.websites/9780195397703/student/materials/myth_art

Ixion koning van de Lapiths bedrogen door Juno 

Medusa

Het Oordeel van Paris

De drooglegging van de Beemster

(1607-1612)

Jan Leeghwater

Dirk van Os

De eerste monumentele onderneming van de 17e eeuw was de drooglegging van de Beemster, een meer buiten Amsterdam. Omdat zoveel buitenlanders naar Nederland waren gekomen, was er plotselling geen ruimte meer voor mensen en hun huizen. Daarom besliste rijke kooplieden (o.a. Dirk en Hendrik van Os) beslisten in een nieuwe stuk land te investeren, zodat ze kunnen vrij van de stadse drukte zijn. Dus ontstond de bekende polder, met behulp van vele sterke molens, opgeleide mensen, handenarbeiders en maar simpele werktuigen. En binnen vijf jaar was het al afgemaakt !

De held van de onderneming was Jan Adriaanszoon Leeghwater, maar waarschijnlijk had hij niet zoveel te maken met het echte project.

Iets bijzonders van het uitzicht van de polder is dat hij geen centrum heeft. het is door burgerij voor burgerij gemaak en niet rondom een luxe hof ontstond. Een echte beeld van de Nederlandse geest.

Vandaag staat de Beemster op het UNESCO-lijst van werelderfgoed.

Bronnen: Een maakbaar land

         De Beemster

Plan van De Beemster, in kavelen verdeeld